Το Ομάν, στην άκρη της Αραβικής χερσονήσου υπήρξε για αιώνες ένα από τα πιο απομονωμένα κράτη του κόσμου. Δίπλα από τη Σαουδική Αραβία, το Ιράν και την Υεμένη, συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά με τα οποία ντύνει η φαντασία μας τις Αραβικές χώρες. Απέραντες ερήμους, βεδουίνους με λευκές κελεμπίες, καμήλες και πανύψηλα άλογα, κλειστές και υπαίθριες αγορές, κάστρα, τζαμιά, ιμάμηδες και σουλτάνους. Από το  Ομάν πέρασαν Πορτογάλοι, Πέρσες και Βρεττανοί και μόλις το 1970, όταν μετά από πραξικόπημα ανέλαβε τη διακυβέρνηση ο Καμπούς ιμπν Σαΐντ άρχισε η χώρα να αναπτύσσεται και να εκσυγχρονίζεται. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, το Ομάν προχώρησε σε τεράστιες αλλαγές, που άλλα κράτη χρειάστηκαν αιώνες για να αφομοιώσουν. Εντούτοις τα μεγάλα ξενοδοχεία, τα εμπορικά κέντρα και οι άνετοι δρόμοι είναι μόνο τα εξωτερικά στοιχεία που δηλώνουν μια σύγχρονη κοινωνία γιατί κατά τα άλλα η κοινωνία του Ομάν παραμένει δεμένη στις παραδόσεις της· οι χαμογελαστοί και φιλόξενοι πολίτες εξακολουθούν να φορούν τις παραδοσιακές τους φορεσιές, οι γυναίκες να στολίζονται με τατουάζ από χένα και σε κάποια σπίτια υπάρχουν ακόμη σκλάβοι – παρόλο που η δουλεία καταργήθηκε επίσημα το 1970.

Από αυτή την αντιφατική κοινωνία προέρχεται και η Τζόχα Αλχάρθι (Jokha Alharthi, 1978 -) η οποία στο βιβλίο της ‘Οι κόρες της Σελήνης’, που κυκλοφορεί από τη σειρά ALDINA των εκδόσεων Gutenberg σε υπέροχη μετάφραση Ελένης Καπετανάκη, επισημαίνει τις μεταβολές αυτές, τόσο στη ίδια τη χώρα όσο και στις αντιλήψεις των κατοίκων της. Το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2010 για πρώτη φορά, βραβεύτηκε το 2019 με το Διεθνές Βραβείο Booker  και η Αλχάρθι έγινε η πρώτη συγγραφέας Αραβικού κράτους που κατέκτησε αυτή την αναγνώριση.

Η ιστορία του βιβλίου διαδραματίζεται σε ένα μικρό χωριό του Ομάν, το Αλ Αουάφι και παρακολουθεί την πορεία της ζωής αναρίθμητων χαρακτήρων  που συνδέονται μεταξύ τους με συγγενικούς ή άλλους δεσμούς, ενώ χρονικά εκτείνεται σε βάθος τριών γενιών. Ο Αζάν και οι Σάλιμα με τις τρεις κόρες τους, την Μάγια, την Ασμά και την Χάουλα, που αντιμετωπίζουν με διαφορετικό τρόπο τις παραδοσιακές αξίες και την αβέβαιη ελευθερία του διευρυνόμενου κόσμου, ο Αμπντάλα ο σύζυγος της Μάγια, η Λάντον η κόρη τους που εκπροσωπεί την τρίτη γενιά, η Μασούντα, μια φτωχή γυναίκα της οποίας η πλάτη και το μυαλό έχουν παραμορφωθεί από χρόνια σκληρής δουλειάς, η μυστηριώδης γυναίκα της ερήμου Νατζίγια που ταυτίζεται με τη Σελήνη, ο έμπορος Σουλεϊμάν  και η ερωμένη/σκλάβα του Ζαρίφα και μια σειρά από δευτερεύοντες, περιφερειακούς χαρακτήρες μπλέκονται στις διάφορες ιστορίες και ζωγραφίζουν την ιστορία του Ομάν και την εξέλιξή του από κέντρο δουλεμπορίου σε μια από τις πιο ισχυρές πετρελαιοπαραγωγούς χώρες.

Με άξονα τις ζωές των τριών αδελφών, της Μάγια, της Ασμά και της Χάουλα, που ζουν και μεγαλώνουν σε μια παραδοσιακή πατριαρχική οικογένεια, αναδύονται σ’ αυτό το μυθιστόρημα πληροφορίες για τη ζωή των γυναικών, τα έθιμα, τους δούλους, την προσκόλληση στην παράδοση, την επιρροή της θρησκείας και τις κοινωνικές αλλαγές που έφερε η επικοινωνία με τον δυτικό τρόπο ζωής και σκέψης. Η Mάγια, η μεγαλύτερη, υποτάσσεται στην απόφαση των γονιών της και παντρεύεται τον Αμπντάλα, τον γιο του επιτυχημένου εμπόρου του χωριού και τον μοναδικό χαρακτήρα που αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο την ιστορία του· μια ιστορία μάταιης αναζήτησης της αγάπης αλλά και των απαντήσεων για τον μυστηριώδη θάνατο της μητέρας του.  Οι γάμοι των αδελφών της Mάγιa είναι αρκετά διαφορετικοί, επισημαίνοντας ότι οι καιροί μεν αλλάζουν, με τις γυναίκες να αποκτούν περισσότερες ελευθερίες αλλά όχι απαραίτητα και την ευτυχία. 

Στα μικρά κεφάλαια του βιβλίου, που παρουσιάζουν την οπτική διαφορετικού χαρακτήρα κάθε φορά, το παρελθόν μπλέκεται με το παρόν και στολίζεται με μαγικά ή υπερφυσικά περιστατικά που αφήνουν να αναδυθούν οι βαθύτερες επιθυμίες των χαρακτήρων.  με τον έρωτα, τον γάμο, αλλά και την πνευματικότητα, τη δεισιδαιμονία, τη μνήμη και την οικογενειακή ιστορία να υπογραμμίζονται από τα όνειρα και την ποίηση, που παίζουν εξέχοντα ρόλο στην πλοκή.

Λάμψε στη θέση του ολόγιομου φεγγαριού που σκοτεινιάζει

Πάρε τη θέση του ήλιου, αργεί να ξημερώσει

Το φως του ήλιου του λαμπρού ξεχύνεται από μέσα σου

Δεν έχει το μειδίαμα, το στόμα το δικό σου

Το λαμπρό στερέωμα, τ’ ολόγιομο φεγγάρι που ανατέλλει δεν έχει τα δικά σου στήθη ούτε κα το λαιμό σου

Μα πώς να βρει ο ήλιος στο φως του πρωινού ένα κοχλ να ζωγραφίσει τις μελαγχολικές γωνίες των ματιών σου;

Μα πώς μπορεί ο ήλιος ν’ αποκτήσει της Λάιλα το νάζι, όταν λυγά

με της γαζέλας της ερήμου τα τρομαγμένα μάτια;

Οι κόρες της Σελήνης είναι η ιστορία του Ομάν και ιδιαίτερα του αποικισμού και της δουλείας, είναι ένας σχολιασμός για τις σαρωτικές κοινωνικές αλλαγές που έρχονται σε σύγκρουση με την παράδοση αλλά είναι και μια απεικόνιση της αίσθησης μιας κοινωνίας που αγωνίζεται να επαναπροσδιορίσει τις αξίες της.

Το βιβλίο ‘Οι Κόρες της Σελήνης’ συζητήθηκε και αναλύθηκε από τα μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Passe Partout Reading  στη συνάντηση του Δεκεμβρίου ’22 με την πολύτιμη  βοήθεια της μεταφράστριας κυρίας Ελένης Καπετανάκη.