Οι αναγνώσεις της Λέσχης Ανάγνωσης Passe Partout Reading κατά τη διάρκεια του 7ου κύκλου συναντήσεων (Σεπτέμβριος 2022 – Ιούνιος 2023) αφορούν στον τρόπο που αποτυπώνεται στη λογοτεχνία η γυναικεία ταυτότητα και όλα όσα την ορίζουν : η μητρότητα, ο γάμος, η επαγγελματική επιτυχία, η ηλικία, η εποχή και ο τόπος, η υποταγή στις κοινωνικές επιταγές, η ενδοοικογενειακή βία, η γυναικεία αλληλεγγύη, οι φυλετικές διακρίσεις, τα στερεότυπα, ο θάνατος, η μοναξιά.

Μέσα από επιλεγμένες αναγνώσεις και συζητήσεις θα γνωρίσουμε και θα μιλήσουμε  για τις αρχετυπικές γυναικείες μορφές, για γυναίκες που φώτισαν με το πνεύμα και τη δράση τους το δρόμο για το φεμινιστικό κίνημα και θα εντοπίσουμε αρκετά/τα περισσότερα από όσα διαμόρφωσαν και ορίζουν στην εποχή μας το γυναικείο φύλο.

Τετάρτη 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022

ΟΛΙΒ ΚΙΤΤΡΙΤΖ

Συγγραφέας Elizabeth Strout – Εκδόσεις ΑΓΡΑ – Σελ. 368

ΟΛΙΒ ΚΙΤΤΡΙΤΖ : αδάμαστη, συμπονετική και συχνά δύσκολη και απρόβλεπτη. Συνταξιούχος καθηγήτρια σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη του Μέην, η Όλιβ όσο μεγαλώνει τόσο πασχίζει να κατανοήσει τις αλλαγές στη ζωή της. Μια γυναίκα που διαβάζει τις καρδιές των γύρω της, τους θριάμβους και τις τραγωδίες τους…

Σ’ αυτή τη διεισδυτική και γεμάτη ζωή εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής, η ιστορία της Όλιβ Κίττριτζ μας επιφυλάσσει χιούμορ, συναντήσεις με οικεία συναισθήματα, πόνο, ίσως και λίγα δάκρυα.

Τετάρτη 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022

Η ΚΟΜΠΑΡΣΑ

Συγγραφέας Αβραάμ Β. Γεοσούα – Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ – Σελ. 352

Η Νόγκα, αρπίστρια στη Συμφωνική ορχήστρα του Αρνχάιμ στην Ολλανδία, προετοιμάζεται να ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για φλάουτο και άρπα του Μότσαρτ. Μετά τον θάνατο του πατέρα τους, ο αδερφός της, ο Χόνι, την παρακαλεί να επιστρέψει για τρεις μήνες στην Ιερουσαλήμ. Κάποιος πρέπει να προσέχει το οικογενειακό διαμέρισμα που κινδυνεύει, ώσπου η μητέρα τους να αποφασίσει αν θα παραμείνει οριστικά στον οίκο ευγηρίας στο Τελ Αβίβ. Η Νόγκα, για να γεμίσει τον χρόνο της, αρχίζει να απασχολείται, μέσω του αδελφού της, με κάτι διαφορετικό: κάνει την κομπάρσα στον κινηματογράφο, την τηλεόραση, την όπερα. Περνώντας από τον έναν ρόλο στον άλλο, ελεύθερη από δεσμεύσεις και περίεργη να επανασυνδεθεί με την χώρα και τους συμπατριώτες της ανακαλύπτει πως η γειτονιά της έχει μεταμορφωθεί από τους υπερορθόδοξους Εβραίους. Όμως η επάνοδος στο Ισραήλ της επιφυλάσσει άλλη μία έκπληξη: έρχεται αντιμέτωπη με τον πρώην άντρα της που την άφησε όταν εκείνη του είχε αρνηθεί κάτι πολύ σημαντικό. Ο Αβραάμ Β. Γεοσούα έπλασε μια σύνθετη, αλησμόνητη ηρωίδα. Η Kομπάρσα είναι η καλύτερη αφηγηματική του στιγμή.

Δευτέρα 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2022

ΤΟ ΠΟΡΦΥΡΟ ΧΡΩΜΑ

Συγγραφέας  Alice Walker – Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ – Σελ. 276

Το Πορφυρό χρώμα, το εμβληματικό μυθιστόρημα που άλλαξε για πάντα τη σύγχρονη αμερικανική λογοτεχνία, περιγράφει τη ζωή δύο Αφροαμερικανίδων στον βαθύ αμερικανικό Νότο των αρχών του εικοστού αιώνα. Χωρισμένες από τότε που ήταν μικρά κορίτσια, οι αδερφές Σίλι και Νέτι διατηρούν την ελπίδα τους καθώς και την πίστη τους η μια στην άλλη παρά τον χρόνο, την απόσταση και τη σιωπή ανάμεσά τους. Με μια σειρά επιστολών που εκτείνονται σε μια μακρά περίοδο, το έργο αυτό ξεδιπλώνει τη μαγεία του, καλώντας τους αναγνώστες να γνωρίσουν τους ήρωες που προβάλλουν μέσα από τις σελίδες του με τρόπο γλαφυρό και ανεξίτηλο. Το Πορφυρό χρώμα έσπασε τη σιωπή για την ενδοοικογενειακή βία και τη σεξουαλική κακοποίηση αφηγούμενο τη ζωή γυναικών που μέσα από τον πόνο, την αγωνία και τη συνεχή προσπάθειά τους κατέκτησαν τη συντροφικότητα, την εξέλιξη, την ανθεκτικότητα και τη γενναιότητα. Βαθιά συγκινητικό, το έπος της Alice Walker μας οδηγεί σε ένα πνευματικό ταξίδι προς τη λύτρωση, την αγάπη και, κυρίως, την ελπίδα.

Τετάρτη 23 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022

ΦΙΡΝΤΑΟΥΣ

Συγγραφέας Nawal El Saadawi – Εκδόσεις ΔΩΜΑ – Σελ.141

Το βράδυ πριν την εκτέλεσή της, η Φιρντάους αφηγείται την ιστορία της, σ’ ένα από τα πιο κλασικά και πολυμεταφρασμένα κείμενα της φεμινιστικής γραμματείας. Δεν είναι τα βάσανα της Φιρντάους που κάνουν την ιστορία της μια διαχρονική γυναικεία υπόθεση. Είναι η απλότητα του μηνύματός της: πως στον κόσμο της πατριαρχίας, καμιά γυναίκα δεν είναι ελεύθερη.

Δευτέρα 19 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2022

ΟΙ ΚΟΡΕΣ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

Συγγραφέας Jokha Alharthi – Εκδόσεις GUTENBERG – Σελ. 280

Τρεις αδελφές που ζουν στο Ομάν, τρεις διαφορετικοί χαρακτήρες, τρεις διαφορετικές επιλογές ζωής. Η Μάγια ζει έναν κρυφό έρωτα, αλλά παντρεύεται τον άντρα που επιλέγει ο πατέρας της. Η Ασμά δέχεται αδιαμαρτύρητα ένα προξενιό για ν’ αποκτήσει παιδιά. Η Χάουλα αρνείται όλες τις προτάσεις γάμου περιμένοντας να επιστρέψει από τον Καναδά ο παιδικός της έρωτας.

Μέσα από την ιστορία τριών γενεών από το 1880 μέχρι σήμερα, η νικήτρια του Booker International 2019 Τζόχα Αλχάρντι (γενν. 1978) παρακολουθεί τις αλλαγές που επέφερε στις αντιλήψεις των κατοίκων ο εκσυγχρονισμός του Ομάν και η μετατροπή του από κέντρο δουλεμπορίου σε πετρελαιοπαραγωγό χώρα. 

Τετάρτη 25 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2023

ΣΙΚΕΛΙΚΟ ΕΙΔΥΛΛΙΟ

Συγγραφέας Σώτη Τριανταφύλλου – Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ – Σελ. 304

Το «Σικελικό ειδύλλιο» δεν είναι ειδύλλιο. Είναι το χρονικό της συνάντησης δύο ανθρώπων σε µια µικρή πόλη της Σικελίας, στα µέσα της δεκαετίας του 1950. Με την πρώτη µατιά, ο αστυνόµος Λούκα Ντε Ματέις και η νεαρή Κοντσέττα Βιτάλε δεν έχουν τίποτα κοινό εκτός από τη σικελική τους καταγωγή: αλλά, καθώς αφηγούνται τα γεγονότα της ζωής τους, φανερώνουν όλο και περισσότερες οµοιότητες· είναι και οι δυο τους, ο καθένας µε τον τρόπο του, ξένοι στον γενέθλιο τόπο· µοιάζουν µε τα αντίθετα είδωλα του ίδιου καθρέφτη. Για τον Ντε Ματέις, ο τίτλος αυτού του βιβλίου ίσως να ήταν Σικελικό γοτθικό — ιστορία τρόµου δυτικά των Συρακουσών· στην Κοντσεττίνα ίσως να ταίριαζε περισσότερο ο τίτλος Κουκλοθέατρο σε τοπίο του Νότου· της άρεσαν οι µαριονέτες· άλλοτε έµοιαζε µικρότερη από την ηλικία της, άλλοτε πολύ µεγαλύτερη. Το Σικελικό ειδύλλιο τοποθετείται στο επαρχιακό περιβάλλον του νησιού εκείνη την όχι και τόσο µακρινή εποχή: µαφιόζικες δολοφονίες, εγκλήµατα τιµής, βιασµοί και επανορθωτικοί γάµοι. Ο Ντε Ματέις και η Κοντσέττα Βιτάλε δεν βρίσκουν τη θέση τους σ’ αυτόν τον κόσµο. Αν και η προτροπή για τον εαυτό τους είναι Ζήσε!, όλα πάνε στραβά, σχεδόν όλα: ο Ντε Ματέις βρίσκει τον σικελικό τρόπο θανάτου και η Κοντσέττα αρνείται να συµµορφωθεί µε τον σικελικό τρόπο ζωής.

Τετάρτη 22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2023

Ο ΔΙΚΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ

Συγγραφέας Γεωργία Συλλαίου – Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ – Σελ. 135

Σε μια απομακρυσμένη γειτονιά της Αλεξανδρούπολης, μια οικογένεια μοιράζεται σε δύο αντικριστά σπίτια. Οι γυναίκες, σύζυγοι και θυγατέρες, δεν φαίνεται να απολαμβάνουν ειδυλλιακή μεταχείριση. Όταν ένα πρωινό ο πατέρας-αρχηγός της οικογένειας βρίσκεται νεκρός στην αυλή, κύριο μέλημα των συγγενών θα είναι η απόκρυψη των συνθηκών του θανάτου του, όπως και η συγκάλυψη του επαίσχυντου μυστικού που τον προκάλεσε.
Δύο γυναίκες, ανιψιές του νεκρού, καταφέρνουν να δραπετεύσουν από τον οικογενειακό κλοιό και διηγούνται παράλληλα με τη δική τους ιστορία, τη σχέση τους με την κόρη του νεκρού θείου τους, τη Νόρα.
Η Νόρα, ευφυής και ασταθής ψυχικά, είναι το κύριο πρόσωπο της ιστορίας. Γίνεται αντικείμενο λατρείας και διεκδίκησης των δύο γυναικών που αφηγούνται τα γεγονότα, δίνοντας η καθεμιά τη δική της εκδοχή. Ο καθρέφτης είναι ο τρόπος που χρησιμοποιούν για να διηγηθούν και, ταυτόχρονα, να προστατευτούν από μια αμφιλεγόμενη αλήθεια, από τον τρόμο και από την πρόσωπο με πρόσωπο αντιμετώπιση της πραγματικότητας. Όπως ο Περσέας, χρησιμοποιούν τον καθρέφτη ως μέσο για να αντικρίσουν τα γεγονότα και την κατά κράτος επικράτηση του κακού χωρίς να μαρμαρώσουν. Οι έννοιες της δικαιοσύνης, της τιμωρίας, της συγχώρεσης και της εξιλέωσης παραμένουν μετέωρες. Ο καθρέφτης, ανάλογα με τη γωνία που τον κοιτάς, αντανακλά κάθε φορά μια διαφορετική εικόνα.
Τρεις γυναίκες, τρεις χώρες, τρεις πόλεις. (Ελλάδα, Ιταλία και Σουηδία). Μέσα στο σκοτεινό πλαίσιο της αφήγησης, κινούνται και τρία φωτεινά πρόσωπα: Ένας νεαρός αγρότης από την Αλεξανδρούπολη, μια μετανάστρια από τη Ρωσία και μια Ιταλίδα καθηγήτρια.
Τρεις γυναίκες από την παιδική τους ηλικία μέχρι την ενηλικίωση, δύο εκδοχές της πραγματικότητας και μία ακόμα, αυτή της Νόρας, που δεν υπάρχει πουθενά. Ο δικός της καθρέφτης μένει σιωπηλός μέχρι το τέλος.

Τετάρτη 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 2023

Η ΜΗΤΕΡΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ

Συγγραφέας Παύλος Μάτεσις – Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗΣ -Σελ. 256

Μια γυναίκα τιμωρήθηκε. Το αποδέχεται. Και μετατρέπει μόνη της την τιμωρία σε ισόβια: την «ακινησία». Μια γυναίκα-«στάσις». Και γύρω της η βουή και τα πάθη, να τα ριπίζει η τρέλα μεταμφιεσμένη σε αμέριμνο πουλί. Η κόρη της, ως επανάσταση για την τιμωρία, μεταμφιέζει με ψευδώνυμο την πόλη που αδίκησε τη μητέρα της, επιθέτει ψευδώνυμο και στον εαυτό της, βαφτίζεται «Ραραού» και καταφεύγουν πρόσφυγες στην πρωτεύουσα. Θύμα, και όχι ηρωίδα του βιβλίου αυτού, η Ραραού εγκαθίσταται στο Μελόδραμα και στο Κωμικό. Την ανάγκασαν να πιστέψει ότι δεν της επιτρέπεται να είναι τραγική, τα πάθη της δεν ανέρχονται σε επίπεδο μεγαλοπρέπειας. Τελικά, όμως, η Τραγωδία, έστω και με σπασμένη κόθορνο, την επισκέπτεται και τη μυρώνει. Γύρω στις δύο γυναίκες, θολή στο βάθος μια χώρα αδέσποτη. Και πρόσωπα πολλά, που πιστεύουν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε ως πρόσχημα για να γίνουν βιβλία τα δικά τους πάθη. Κατά τη διαδρομή του βιβλίου, οι λοιποί κάτοικοί του βαθμιαία ευτυχούν και εγκαταλείπουν ησυχασμένοι και το βιβλίο και τη Ραραού. Η χώρα παραμένει θολή και ακίνητη στο περιθώριο του βιβλίου. Το οποίο βιβλίο δεν αντέχει να παρακολουθήσει τη Ραραού ως το τέλος της: λιποταχτεί, την εγκαταλείπει να συνεχίσει μόνη της. Τελικώς, λάθος μου που την αποκάλεσα θύμα. Αφού άλλωστε μόνη της δηλώνει ευτυχής και επιτυχημένη. Δεν γνωρίζω τι απέγινε η Ραραού.
Π.Μ.

Τετάρτη 26 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2023

ΤΟ ΝΕΡΟ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΤΕ ΓΛΥΚΟ

Συγγραφέας Giulia Caminito – Εκδόσεις ΔΙΟΠΤΡΑ – Σελ. 388

Ένας αρχαίος κρατήρας που λίγο λίγο γέμισε νερό – στάσιμο νερό, που μυρίζει βρύα και λάσπη. Αυτή είναι η λίμνη Μπρατσάνο. Εδώ φτάνει η Αντόνια για να στήσει το σπίτι της, ύστερα από αμέτρητες μάχες για να βρει μια στέγη της προκοπής στη Ρώμη.
Η περήφανη, πεισματάρα Αντόνια, με τον ανάπηρο άντρα και τα τέσσερα παιδιά, που παλεύει λυσσαλέα για μια καλύτερη ζωή.
Η Αντόνια, που στηρίζει όλες τις ελπίδες της στην κόρη της, την Γκάια, γι’ αυτό την κυνηγάει σαν Κέρβερος: να μάθει γράμματα, να σπουδάσει, ν’ ανεβεί κοινωνικά.

Και η Γκάια; Η Γκάια μαθαίνει να μη ζητάει, να μην παραπονιέται, να διαβάζει.Να κάνει το θέλημα της μάνας της, που γίνεται ολοένα πιο σκληρή και εμμονική. Αλλά, κάθε φορά που σηκώνει το κεφάλι της, το βλέμμα της Αντόνια την καρφώνει σαν λεπίδα. Η Γκάια βουτάει στη λίμνη χωρίς να φοβάται τα βάθη, τρέχει τις νύχτες μ’ ένα μηχανάκι με σβηστά τα φώτα, εξεγείρεται με την αφόρητη κοινοτοπία της ζωής.

Η Γκάια ξέρει πως, όσο κι αν προσπαθήσει, δεν θα γίνει ποτέ «σαν τους άλλους», όπως ονειρεύεται η Αντόνια. Η νέα χιλιετία έχει μπει, κάπου μακριά ο κόσμος αλλάζει, αλλά εδώ, μπροστά στη λίμνη, όλα μένουν ίδια.
Όσο κι αν τρέξεις, μπροστά σου θα ’ναι πάντα το στάσιμο νερό μιας ζωής χωρίς προοπτική.

Τετάρτη 24 ΜΑΪΟΥ 2023

ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ

Συγγραφέας Annie Ernaux – Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ -Σελ. 112

Το 1963, η εικοσιτριάχρονη Annie Ernaux μαθαίνει ότι είναι έγκυος. Η ντροπή την κυριεύει σαν πανούκλα: είναι ανύπαντρη και ξέρει πως μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη θα στιγματίσει την ίδια και την οικογένειά της. Μέσα σε συνθήκες παρανομίας κάνει έκτρωση με κίνδυνο της ζωής της. Αρκετά χρόνια αργότερα θα καταγράψει τις αναμνήσεις της, προσπαθώντας να κατανοήσει γιατί αυτή η εμπειρία τη σημάδεψε τόσο πολύ, τόσο βαθιά. Το γεγονός είναι η ιστορία αυτού του τραύματος, ενός τραύματος που δεν ξεπέρασε ποτέ.

Μέσα από τούτη την αφήγηση, ο χρόνος γίνεται δράση και με παρασέρνει άθελά μου. Τώρα ξέρω ότι είμαι αποφασισμένη να φτάσω μέχρι τέλους, όποιο κι αν είναι το τίμημα, όπως ήμουν και τότε, στα είκοσι τρία μου, όταν έσκισα τη γνωμάτευση του γιατρού. Θέλω να βυθιστώ ξανά σε κείνη την περίοδο της ζωής μου, να μάθω τι υπήρχε εκεί. Αυτή η εξερεύνηση θα αποτελέσει το υφάδι μιας αφήγησης, της μόνης ικανής να αποδώσει ένα γεγονός που δεν ήταν τίποτε άλλο πέρα από χρόνος που κυλούσε εντός και εκτός μου.

Τετάρτη 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2023

Η ΕΛΕΝΑ ΞΕΡΕΙ

Συγγραφέας Claudia Pineiro – Εκδόσεις CARNIVORA -Σελ. 176

Όλοι πιστεύουν ότι η Ρίτα αυτοκτόνησε. Όλοι, εκτός από την Ελένα, τη μητέρα της. Επειδή η Ελένα ξέρει. Επειδή η Ελένα, όπως κάθε μητέρα, είναι γεμάτη βεβαιότητες που οδηγούν σε αβεβαιότητες.
Ένα δύσκολο ταξίδι προς την πρωτεύουσα, ένα παλιό χρέος και μια αποκαλυπτική συζήτηση συνθέτουν αυτό το σπαρακτικό μυθιστόρημα που αποκαλύπτει τον κρυμμένο αυταρχισμό κάθε υποκριτικής κοινωνίας.
Η θηλυκή υποκειμενικότητα, το γυναικείο σώμα και τα καταπιεστικά δεσμά του αποκτούν διαβρωτική δύναμη μέσα από τις σελίδες του μυθιστορήματος Η Ελένα Ξέρει, οδηγώντας μια μάνα και μια κόρη σε μια συνύπαρξη σκληρά οριακή και τραγικά ανθρώπινη.