Το 2009 απονεμήθηκε στον Χρήστο Τσιόλκα το βραβείο του καλύτερου συγγραφέα των χωρών-μελών της Βρετανικής Κοινοπολιτείας για το βιβλίο του «Το Χαστούκι». Σ’ αυτό το βιβλίο – που έχει γίνει αντικείμενο συζήτησης στις περισσότερες Λέσχες Ανάγνωσης σ’ όλο τον κόσμο – ο συγγραφέας κοιτάζει με προσοχή την οικογένεια στον 21^ο αιώνα, τις σχέσεις που διαμορφώνονται μέσα σ’ αυτή, τις φιλοδοξίες, τα πάθη, τους συμβιβασμούς και τους φόβους των μελών της.

Μια παρέα από ανθρώπους διαφόρων ηλικιών και κουλτούρας βρίσκεται σ’ ένα μπάρμπεκιου. Υπάρχουν άνθρωποι με καταγωγή ελληνική, ινδική, αυστραλέζικη και αγγλική, ντόπιοι και μετανάστες, χριστιανοί, μουσουλμάνοι και άθεοι. Υπάρχουν πλούσιοι και φτωχοί, νέοι και ηλικιωμένοι, επιτυχημένοι και λιγότερο επιτυχημένοι, παντρεμένοι και ελεύθεροι, στρέιτ και ομοφυλόφιλοι. Ειλικρινά δεν ξέρω αν υπάρχει κάποια κατηγορία που δεν έχει το εκπρόσωπό της σ’ αυτό το βιβλίο. Ένα ανθρώπινο μωσαϊκό που αντιπροσωπεύει την πολυπολιτισμική κοινωνία της Αυστραλίας. Η γιορτή εξελίσσεται καλά με το φαγητό και το αλκοόλ σε αφθονία, οι οικοδεσπότες φροντίζουν τους καλεσμένους τους, οι καλεσμένοι συζητούν συμφωνώντας και διαφωνώντας, τα παιδιά των οικογενειών παίζουν και τσακώνονται, ώσπου ένας από τους ενήλικες χαστουκίζει ένα ενοχλητικό τετράχρονο που προσπάθησε να χτυπήσει τον γιό του μ’ ένα ρόπαλο του κρίκετ.

Είναι μια πολύ δυνατή σκηνή με τον δράστη να μην πιστεύει αυτό που έκανε, τους γονείς του παιδιού να θέλουν να φωνάξουν την αστυνομία, κάποιους να παρακολουθούν αμήχανοι και κάποιοι άλλοι να θέλουν να φωνάξουν ‘ν’ αγιάσει το χέρι σου’ στον δράστη. Το σημείο της σύγκρουσης είναι απόλυτα στοχευμένο αφού ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα και αυτό που φανερώνει βασικές κοινωνικές αξίες είναι ο τρόπος που η κάθε οικογένεια επιλέγει να αναθρέψει τα παιδιά της.

‘Το πρόσωπο του παιδιού είχε σκοτεινιάσει απ’ την οργή. Σήκωσε το πόδι του και κλότσησε με μανία τον Χάρι στο καλάμι. Το ναρκωτικό κυλούσε γρήγορα στο αίμα του Έκτορα, οι τρίχες στο σβέρκο του είχαν σηκωθεί. Είδε το υψωμένο χέρι του ξαδέρφου του μετέωρο στον αέρα, ύστερα είδε την ανοιχτή παλάμη να κατεβαίνει και να χτυπάει το παιδί. Το χαστούκι αντήχησε δυνατά. Κροτάλισε στο σούρουπο. Το παιδάκι σήκωσε σοκαρισμένο το βλέμμα στον άντρα. Απλώθηκε απόλυτη σιωπή. Λες και το παιδί δεν μπορούσε να καταλάβει τι είχε μόλις συμβεί, με ποιόν τρόπο συνδεόταν η πράξη του άντρα με τον πόνο που είχε αρχίσει να νιώθει. Η σιωπή διαλύθηκε, το πρόσωπο του παιδιού  ζάρωσε, αυτή τη φορά χωρίς κραυγές : όταν τα δάκρυα άρχισαν να κυλούν, κύλησαν σιωπηλά.’

Αυτό που ακολουθεί είναι μια διερεύνηση της σύγχρονης οικογένειας μέσα από τα μάτια οκτώ ανθρώπων που ήταν παρόντες στο συμβάν. Ο Τσιόλκας όμως δεν τους παρουσιάζει μόνο σαν μάρτυρες του περιστατικού αλλά μπαίνει στη ζωή τους, φανερώνει τις σκέψεις και τα μυστικά τους και προβάλει πώς ένα βίαιο περιστατικό επηρεάζει τις ζωές τους. Του άξιζε του παιδιού το χαστούκι; Ευχαριστήθηκε ο δράστης αυτό που έκανε; Ποιος είναι ο σωστός γονιός; Είναι η οικογένεια πιο σημαντική από τη φιλία; Αυτά είναι μερικά από τα ερωτήματα που απασχολούν τους χαρακτήρες του βιβλίου που με αφορμή το χαστούκι αναγκάζονται να κοιτάξουν πιο προσεκτικά τις ζωές τους, τις οικογένειές τους, τις προσδοκίες, τις πεποιθήσεις και τους συμβιβασμούς τους.

Ο Έκτορας και η Αΐσα είναι οι οικοδεσπότες. Ο Έκτορας, γιός Ελλήνων μεταναστών εργάζεται ως κυβερνητικός υπάλληλος ενώ η Αΐσα, που είναι ινδικής καταγωγής είναι κτηνίατρος.  Η Ανούκ, φίλη της Αΐσα, έχει αποφασίσει να διακόψει την εγκυμοσύνη της και να παραιτηθεί από τη δουλειά της ως σεναριογράφος ακολουθώντας το όνειρό της να γράψει ένα βιβλίο. Ο δράστης του περιστατικού, ο Χάρι, ξάδερφος του Έκτορα,  είναι παντρεμένος και έχει ένα γιό στον οποίο προβάλλει τις προσδοκίες του. Ο Μανώλης και οι Κούλα, οι γονείς του Έκτορα είναι προσκολλημένοι στις παραδόσεις τους και δεν μπορούν να ενστερνιστούν την πολυπλοκότητα της σύγχρονης ζωής. Η Ρόζι και ο Γκάρι είναι οι γονείς του Χιούγκο, του παιδιού που χαστουκίστηκε. Ο Γκάρι είναι αλκοολικός ενώ η Ρόζι εξακολουθεί να θηλάζει τον γιό της στην ηλικία των τεσσάρων ετών.

Ο Τσιόλκας αμφισβητεί τις προσδοκίες των αναγνωστών για τους χαρακτήρες του ανατρέποντας την εικόνα τους κυρίως μέσα από τις κρυφές τους σκέψεις και τους παρουσιάζει ωμούς, γήινους, χωρίς ντροπές και χωρίς τον μανδύα κοσμιότητας και ηθικής που πιθανά θα τους έκανε πιο συμπαθείς. Κάποιοι είναι άπιστοι στους συντρόφους τους, άλλοι κάνουν σεξ με ένα άτομο ενώ σκέφτονται ένα άλλο, η Ρόζι κρατά το παιδί της προσκολλημένο επάνω της, ο Έκτορας απορρίπτει το γιό του γιατί είναι χοντρός, ενώ οι νεαροί της ιστορίας κάνουν χρήση ναρκωτικών με την ανοχή των οικογενειών τους.

Η πολυμορφία της κοινότητας τόσο η εθνική όσο και η θρησκευτική τονίζεται έντονα από τον συγγραφέα χωρίς όμως αυτό να αποτρέπει τους χαρακτήρες από ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς. Σε όλο το βιβλίο υπάρχει άφθονο σεξ, άφθονες καταχρήσεις  – είτε είναι αλκοόλ είτε ναρκωτικά – και τέλος άφθονη βία. Είναι όλοι τους βίαιοι με τον τρόπο τους. Όλη η αφήγηση είναι σχεδιασμένη για να ενοχλήσει για να ταρακουνήσει και ίσως το «χαστούκι» να μην είναι μόνο η αφορμή για το μυθιστόρημα αλλά και ένα χαστούκι στον σύγχρονο πολυεθνικό κόσμο που έχει χάσει το δρόμο του και έχει βουτήξει στον υλισμό και την υποκρισία.

Το βιβλίο ‘Το Χαστούκι’ κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ σε μετάφραση Βασίλη Κιμούλη.

Εκδόσεις : ΩΚΕΑΝΙΔΑ

Το βιβλίο ‘Το Χαστούκι’ συζητήθηκε στη Λέσχη Ανάγνωσης Passe Reading στις 20 Νοεμβρίου 2019.