Confiteor

Ένα αριστούργημα!

Ένα από αυτά τα βιβλία που σε ακολουθούν για καιρό αφού τα έχεις διαβάσει, που σε προβληματίζουν και σε τραβούν ξανά πίσω για να διαβάσεις πάλι μέρος της ιστορίας και να συναντήσεις ξανά τους συναρπαστικούς ήρωές του.

Το Confiteor είναι ένα μεγάλο βιβλίο τόσο σε μέγεθος και πλοκή όσο και σε λογοτεχνική αξία. Είναι ταυτόχρονα απομνημονεύματα, μια ιστορία αγάπης και μια μελέτη για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, τη φιλοσοφία, την τέχνη, αλλά και μια πραγματεία για το κακό.

Ο Καμπρέ, γνωστός ήδη από το βιβλίο του «Οι φωνές του ποταμού Παμάνο», καταπιάνεται με τα αγαπημένα του θέματα και χτίζει μια ιστορία σε πολλά επίπεδα αλλά με μια ακρίβεια ζηλευτή.

Είναι η ιστορία του Αντριά, γόνου πλούσιας οικογένειας της Βαρκελώνης, με μια μοναδική έφεση στις γλώσσες, ο οποίος μεγαλώνει προσπαθώντας να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες των γονιών του. Ο πατέρας του, του εμφυσά την αγάπη για τα σπάνια αντικείμενα και του κληροδοτεί ένα σπάνιο βιολί με ένα μοναδικό ήχο του οποίου η ιστορία είναι ποτισμένη με αίμα.

Ο Αντριά, στα εξήντα του χρόνια και λίγο πριν χαθεί οριστικά η μνήμη του στα σκοτάδια της νόσου του Αλτζχάϊμερ, γράφει στην αγαπημένη του Σάρα μια επιστολή, ποταμό εξομολόγησης, στην οποία καταγράφει την ιστορία της ζωής του και της οικογένειάς του, ξεκινώντας από την ασυνήθιστα μοναχική παιδική του ηλικία. Μ΄ αυτή την επιστολή προσπαθεί να αιτιολογήσει τις αποφάσεις που πήρε, ή αυτές που ήταν πολύ δειλός για να πάρει. Καθώς η εξομολόγηση του Αντριά προχωρά και το παρελθόν μπλέκεται με το παρόν, η μοίρα του συνδέεται με τη μοίρα των αντικειμένων που τόσο λάτρεψε, ένα βιολί, ένα μενταγιόν, ο πίνακας ενός μοναστηριού που το έλουζε ο ήλιος, κάποια χειρόγραφα.Και ενώ το πέρασμα στο χρόνο είναι διαρκές, είναι παντού παρόν και το κακό. Οι ισχυροί που επιβάλουν τη θέλησή τους στους άλλους με υποσχέσεις και απειλές, διαμέσου των αιώνων, αλλά και η ανθρώπινη σκληρότητα που βγαίνει στην επιφάνεια υποκινούμενη από την απληστία και τη ζήλια.

«Δεν ξέρω πού βρίσκεται το κακό και αδυνατώ να εξηγήσω την αγνωστικιστική μου σύγχυση. Μου λείπουν τα φιλοσοφικά εργαλεία για να συνεχίσω προς αυτή την κατεύθυνση. Επιμένω να ψάχνω πού εδρεύει το κακό, και είμαι σίγουρος ότι δεν κατοικεί στο εσωτερικό του κάθε ανθρώπου. Μήπως στο εσωτερικό πολλών ανθρώπων; Το κακό είναι καρπός μιας διεστραμμένης βούλησης; Ή μήπως προέρχεται από τον διάβολο, ο οποίος μπολιάζει με αυτό τους ανθρώπους που του φαίνονται επιρρεπείς, όπως πίστευε, προφανώς, ο καημένος ο Ματίας Αλπέρτς με τα δακρυσμένα μάτια. Το πρόβλημα είναι ότι διάβολος δεν υπάρχει. Και ο Θεός πού είναι; Ο αυστηρός Θεός του Αβραάμ, ο ανεξήγητος Θεός του Ιησού, ο σκληρός και στοργικός Αλλάχ …. Αρκεί να ρωτήσουμε τα θύματα οποιασδήποτε διεστραμμένης πράξης. Αν ο Θεός υπήρχε, η αδιαφορία του για τις συνέπειες του κακού θα ήταν σκανδαλώδης. Τι λένε γι’αυτό οι θεολόγοι; Όση ποίηση κι αν χρησιμοποιήσουν, στο τέλος φτάνουν στα όριά τους: το απόλυτο κακό, το σχετικό κακό, το φυσικό κακό, το ηθικό κακό, το κακό του σφάλματος, το κακό του πόνου ……Θεέ μου. Θα ήταν για γέλια, αν το κακό δεν συνοδευόταν από πόνο. Και οι φυσικές καταστροφές είναι κι εκείνες κακό; Είναι άλλου είδους κακό; Και ο πόνος που προκαλούν είναι άλλου είδους πόνος;»

Η ιστορία, φτάνει μέχρι τα ώριμα χρόνια του ήρωα, εμπλουτισμένη με τα περισσότερα από τα φαντάσματα της ευρωπαϊκής ιστορίας. Ο Καμπρέ σε συνέντευξή του δηλώνει για το Confiteor : «Έχω δημιουργήσει ένα παράδοξο μέσα στο μυθιστόρημα: από τη μία πλευρά θα δείτε τη δύναμη που είχε o ευρωπαϊκός πολιτισμός και, ταυτόχρονα, θα δείτε τη δύναμη της ευρωπαϊκής σκληρότητας.»

Το βιβλίο είναι γραμμένο με ένα πρωτότυπο τρόπο αφήγησης που γλιστρά, στην ίδια φράση, από το πρώτο πρόσωπο στο τρίτο, και από τη σημερινή εποχή, στα χρόνια της Ιεράς Εξέτασης ή στα κρεματόρια των ναζί.

Δεν είναι ένα εύκολο ανάγνωσμα, είναι ένα βιβλίο που απαιτεί τη αμέριστη προσο AVT_Jaume-Cabre_2352 χή του αναγνώστη τον οποίο καταφέρνει να δέσει τόσο πολύ με την ιστορία, που είναι αδύνατον να παραιτηθεί από την ανάγνωση αυτού του βιβλίου.