ΠΡΟΣΟΧΗ : εποχιακή διέλευση βατράχων

στις
Γιώργος Σκαμπαρδώνης

Η τελευταία συλλογή διηγημάτων του συγγραφέα Γιώργου Σκαμπαρδώνη έχει τον ιδιαίτερο τίτλο ‘Προσοχή: εποχιακή διέλευση βατράχων’. Ένας από τους σπουδαιότερους διηγηματογράφους της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, ο Σκαμπαρδώνης, συγγραφέας έξι μυθιστορημάτων και δώδεκα συλλογών διηγημάτων, με σαφείς επιρροές από τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη, εμπνέεται από το απλό, το καθημερινό και το αναδεικνύει με την ξεχωριστή γραφή του.

Στις είκοσι πέντε ιστορίες που απαρτίζουν το τελευταίο του βιβλίο ο αναγνώστης συναντά εύζωνες που καταστρέφουν στο διάβα τους μια σειρά παράνομα παρκαρισμένα αυτοκίνητα επειδή δεν παρεκκλίνουν από την πορεία τους, μια γκαζόλαμπα που ήρθε το 1920 από το Πέραν, έναν ηλικιωμένο με άνοια που διαλέγει στο jumbo τα παιχνίδια που στερήθηκε σαν παιδί, ένα δρυοκολάπτη που ψάχνει για έντομα χτυπώντας με το ράμφος του μια κολώνα της ΔΕΗ, ένα παπουτσάκι μπαλέτου που ξυπνά εφηβικές μνήμες, ένα παππού που αποφεύγει την άσχημη εξέλιξη της ιστορίας του στολίζοντάς την με μαγεία για να μην ταράξει τον εγγονό του, μια καντάδα που γίνεται σε μια από καιρό νεκρή αρραβωνιαστικιά, ένα μοναχό που αισθάνεται ότι δοκιμάζεται μπροστά στην ομορφιά της φύσης,  ένα μπουκάλι γκαζόζα ΕΨΑ που ξυπνάει παλιές θύμησες, μία αρχαιολόγο που καλείται να ελέγξει ένα εύρημα στο σκάψιμο για το μετρό της Θεσσαλονίκης και βρίσκεται μπροστά σε ένα παλιό ζαχαροπλαστείο και ένα κομμάτι σοκολάτα που τη μαγεύει, ένα βασιλιά που επισκευάζει κινητήρες αυτοκινήτων, ένα μετανάστη που κάνει τα πάντα για να περάσει τις γιορτές με την οικογένειά του.

Ο Σκαμπαρδώνης στα διηγήματά του αναμιγνύει αληθινά γεγονότα, προσωπικές εμπειρίες και μνήμες με ποιητικές εικόνες και δημιουργική φαντασία. Με μια αφήγηση προσεγμένη και ξεχωριστή, γεμάτη ιδιοφυείς περιγραφές και εμπλουτισμένη με διαλόγους που αποδίδουν μια κινηματογραφική λογική, επισημαίνει σε κάθε ιστορία το εφήμερο, το περαστικό. Εστιάζει στο ασήμαντο αλλά και την αναδημιουργία, τη συγκατάβαση, τη συγχώρεση, την αποδοχή ανεβάζοντάς τα στα μάτια του αναγνώστη και μεταμορφώνοντάς τα σε μήνυμα, σε διδαχή, σε επισήμανση. Η μεταμόρφωση αυτή βρίσκεται υπαινικτικά και στον τίτλο του βιβλίου του που προέρχεται από μια πινακίδα που είδε πηγαίνοντας στη Χαλκιδική για την κηδεία ενός θείου του. Η πινακίδα αυτή του έδωσε το νόημα που χρειαζόταν για να ‘δέσει’ τις ιστορίες του βιβλίου. Σε σχετική με το βιβλίο συνέντευξή του στον Ν. Μπακουνάκη, ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης λέει ότι όπως οι γυρίνοι εξελίσσονται σε βατράχους έτσι και οι λέξεις στη λογοτεχνία μεταμορφώνονται και γίνονται ‘άλλοτε πρίγκιπες κι άλλοτε νεροκότσυφες’.

Όλα όσα τον συγκινούν και στα άλλα του έργα είναι μέσα στα διηγήματα αυτής της συλλογής· τα ζώα, η φύση, το Άγιο Όρος, η Β. Ελλάδα, οι ηλικιωμένοι, οι άτυχοι, οι συμβιβασμένοι, οι περήφανοι, αλλά και τα κάλαντα, τα Χριστούγεννα, οι οικογενειακοί δεσμοί, οι χαρές και το ξανασμίξιμο και οι λύπες για τις απώλειες. Και όλα αυτά καταθέτονται επεξεργασμένα από αυτή την αλλιώτικη διεισδυτική ματιά του συγγραφέα που με μαεστρία παρακάμπτει τη μεγάλη εικόνα και φωτίζει με λεπτομέρεια τα μικρά, τα ασήμαντα, τα καθημερινά.

‘Παρακολουθώ όλα αυτά τα αργόσυρτα  της κηδείας και δεν πιστεύω ότι συμβαίνουν. Σκέφτομαι τα νιάτα, τον γάμο του Τρεμαντάχειλου. Το γλέντι, μετά. Τη δύναμή του που δεν μπορούσε να την κουμαντάρει. Το γυάλινο μάτι του, απέθαντο. Και τον φαντάζομαι τώρα, ξαφνικά, λυπημένο κι έντρομο, νεκρέγερτο, τον βλέπω να σηκώνεται πετώντας από πάνω του το καπάκι, να διαλύει γύρω του τα πάντα και να φεύγει τρέχοντας προς τα άσυλα βουνά και τα ποτάμια, ψάχνοντας ευκαιρία για έναν θάνατο πιο ταιριαστό με τις παλιές του μέρες – να τος, φαρδοπατώντας απ’ την αγκούσα του με τις ποδάρες και με τα χέρια (σαν βάτραχος) ανεβαίνει βιαστικά την ποδιά της πλαγιάς, ανεβαίνει, ανεβαίνει και σιγά σιγά θολώνει, χάνεται ψηλά, βαθιά, μέσα στα έλατα.’ (από το διήγημα ‘Ξενοχάραγος άνθρωπος’)

Ιδιαίτερη αναφορά οφείλεται στο έξυπνο εξώφυλλο του βιβλίου στο οποίο φαίνεται το χνάρι ενός λάστιχου αυτοκινήτου τη στιγμή που φρενάρει, ένας όμορφος υπαινιγμός στη συνάντηση του συγγραφέα με τη στιγμή που του έδωσε τον τίτλο της συλλογής Προσοχή : εποχιακή διέλευση βατράχων’ ή ‘Προσοχή’ αυτό που βλέπετε δεν είναι όπως φαίνεται, κοιτάξτε πιο προσεκτικά.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ.

Ένα Σχόλιο Προσθέστε το δικό σας

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.