Το βιβλίο «Η δεύτερη ευκαιρία» είναι μια σύντομη ιστορία για τον Ντένκομπ, έναν συγγραφέα που πάσχει από μια σοβαρή ασθένεια  και έχει έρθει στο Μπόρνμουθ, σε ένα «θέρετρο υγείας» για να προσπαθήσει να γίνει καλά. Ο Ντένκομπ είναι τελειομανής, όπως και ο Χένρι Τζέιμς, ο οποίος δεν μπορεί να αντισταθεί στη συνεχή αναθεώρηση των δικών του έργων. Έχει μόλις λάβει το αντίγραφο του τελευταίου βιβλίου του – ίσως το τελευταίο που θα γράψει – από τον εκδότη του. Αλλά κοιτάζοντας το, συνειδητοποιεί ότι, μετά από πολλά βιβλία, μόλις τώρα στο πιο πρόσφατο, άρχισε να βρίσκει την αληθινή του φωνή. Όλη η δουλειά που έχει κάνει μέχρι τώρα δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα είδος μαθητείας, προετοιμάζοντας το πραγματικά σπουδαίο έργο που θα μπορούσε να δημιουργήσει αν του δινόταν περισσότερο χρόνος.

«Είχε κάνει όλα όσα ήταν να κάνει, αλλά δεν είχε κάνει αυτά που ήθελε να κάνει»

Ο Ντένκομπ επιθυμεί περισσότερο χρόνο, μια επέκταση, μια δεύτερη ευκαιρία, για να γίνει ο συγγραφέας που τώρα αισθάνεται ότι θα μπορούσε να είναι.

Η ιστορία, παρά το αναπόφευκτο του θανάτου του ήρωά της, δεν είναι καταθλιπτική, γιατί στις τελευταίες μέρες του, ο συγγραφέας συναντά έναν θαυμαστή του έργου του, έναν νεαρό γιατρό, τον δόκτορα Χιού που έχει διαβάσει όλα τα βιβλία του και τα έχει εκτιμήσει κάνοντας ευφυείς παρατηρήσεις. Η αφοσίωση του νεαρού, βοηθά τον συγγραφέα να καταλάβει ότι η ζωή του δεν ήταν μάταιη. «Το θέμα είναι να έχεις κάνει κάποιον να νοιάζεται. Είσαι τρελός, βέβαια, αλλά αυτό δεν αλλάζει την αλήθεια» λέει ο συγγραφέας στον θαυμαστή του.

Η πλοκή του βιβλίου είναι απλή. Η αφοσίωση του δόκτωρος Χιού είναι γνήσια και συγκινητική, αλλά χρησιμεύει κυρίως για να εμπνεύσει τον Ντενκομπ στις θλιβερές και σοφές του σκέψεις για το καλλιτεχνικό πάθος. Στις τελευταίες σελίδες της ιστορίας, ο συγγραφέας αποδέχεται το γεγονός ότι δεν θα του δοθεί περισσότερος χρόνος. Τα θαυμάσια έργα που μπορεί να γράψει δεν θα γραφτούν ποτέ. Ο Ντένκομπ δεν θα απολαύσει ποτέ την «δεύτερη ευκαιρία» στη ζωή του, αλλά συνειδητοποιεί ότι το έργο του είναι ήδη αρκετό και μπορεί να πεθάνει με μια πραγματική αίσθηση ότι έχει επιτύχει ό, τι θα μπορούσε.

Ο Τζέιμς έγραψε το βιβλίο ‘Η δεύτερη ευκαιρία’ το 1893. Πιο πριν είχε δοκιμάσει τον κοινωνικό ρεαλισμό σε δύο μυθιστορήματα, τους ‘Βοστωνέζους’ (1886) και την ‘Πριγκίπισσα Καζαμάσιμα’ (1886), αλλά και τα δύο μυθιστορήματα απέτυχαν και το κοινό του έργου του μειώθηκε αρκετά. Παρόλο που είχε ήδη γράψει έντεκα μυθιστορήματα, αμφέβαλε συχνά για τις ικανότητές του και τις μελλοντικές του πιθανότητες επιτυχίας. (Τα σπουδαία αριστουργήματα του «Το στρίψιμο της βίδας», «οι πρεσβευτές» και «το χρυσό κύπελλο» δεν είχαν γραφεί ακόμη.) Άρχισε να σκέφτεται να γράψει θεατρικά έργα – μια ακόμα κατεύθυνση που επρόκειτο να εξελιχθεί και αυτή σε αποτυχία. Στην προσωπική του ζωή, η αδελφή του, Αλίκη, είχε πεθάνει την προηγούμενη χρονιά. Ήταν πάντοτε πολύ κοντά ο ένας στον άλλο, και μετά τους θανάτους των γονιών τους, το 1884 δέθηκαν ακόμη περισσότερο. Τώρα εκείνη είχε πεθάνει και ο ίδιος στα 50 του χρόνια βρισκόταν αντιμέτωπος με το δυσαρεστημένο κοινό του.

Στο βιβλίο ‘η δεύτερη ευκαιρία’ που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΜΕΛΑΝΙ,  ο πρωταγωνιστής Ντένκομπ αντικατοπτρίζει αυτές τις απογοητεύσεις για την καριέρα που επέλεξε ο Τζέιμς, όταν διακηρύσσει τις πιο συχνά αναφερόμενες γραμμές του διηγήματος:

«Μια δεύτερη ευκαιρία – αυτή είναι η αυταπάτη. Δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να υπάρξει άλλη από την πρώτη. Δουλεύουμε στα σκοτεινά – κάνουμε ό,τι μπορούμε, δίνουμε ό,τι έχουμε. Οι αμφιβολίες είναι το πάθος μας και το πάθος είναι το έργο μας. Τα υπόλοιπα είναι η τρέλα της τέχνης».

Όλο αυτό το συμπέρασμα– ιδιαίτερα η έκφραση «η τρέλα της τέχνης» – έχει γραφεί και σχολιαστεί σαν τον πιο ακριβή και περιεκτικό ορισμό της δημιουργικής ώθησης.

Σε πολλές από τις ιστορίες του ο Τζέιμς εκφράζει με ειρωνικό χιούμορ την δυσαρέσκειά του για το ότι η δική του φαντασία δεν βρήκε αναγνώριση από μεγαλύτερο ακροατήριο. Στο βιβλίο ‘Η δεύτερη ευκαιρία’ δεν φαίνεται αυτή η απογοήτευση. Αντίθετα, η ιστορία δείχνει την αγωνία του καλλιτέχνη για κάτι πολύ πιο σημαντικό από μια αναζήτηση δημοτικότητας και υλικών ανταμοιβών.

Η αναφορά στο συγκεκριμένο βιβλίο θα είναι σίγουρα ελλιπής αν δεν αναφερθώ και στο επίμετρο και τη μετάφραση της Καρολίνας Μέρμηγκα που όχι μόνο σεβάστηκε τις συγγραφικές ιδιαιτερότητες του Τζέιμς αλλά απέδωσε και τα νοήματα με ακρίβεια.

Εκδόσεις : ΜΕΛΑΝΙ