Το βιβλίο ‘Κι εσύ δεν ξαναγύρισες’, είναι μια έντονη υπενθύμιση ενός από τα χειρότερα εγκλήματα που έχει δει ποτέ η ανθρωπότητα και μια βαθιά προσωπική ιστορία μιας γυναίκας της οποίας η ζωή γκρεμίστηκε απότομα και ποτέ δεν αποκαταστάθηκε πλήρως.

Η Μαρσελίν Λοριντάν Ίβενς ήταν μόνο δεκαπέντε ετών όταν συνελήφθη, μαζί με τον πατέρα της, στον πύργο τους στη Ν. Γαλλία από την πολιτοφυλακή της κυβέρνησης του Βισύ.

(Ο όρος Κυβέρνηση του Βισύ ή Γαλλία του Βισύ αναφέρεται στη φιλογερμανική κυβέρνηση που σχηματίστηκε από τον Γάλλο στρατάρχη και ήρωα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου Φιλίπ Πεταίν στο ελεύθερο τμήμα της Γαλλίας, νοτίως του Λίγηρα, μετά την εισβολή της Γερμανίας και τη συνθηκολόγησή της κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οποία και διατηρήθηκε από τον Ιούλιο του 1940 μέχρι τον Αύγουστο του 1944. Έλαβε το όνομά της από την πόλη Βισύ, όπου μετέφερε την έδρα της η κυβέρνηση του καθεστώτος. (Πηγή : https://el.wikipedia.org/)

Στο πρώτο σημείο που τους μετέφεραν, στην πόλη  Ντρανσύ της Γαλλίας, ο πατέρας της, της είπε ότι εκείνος δεν θα κατάφερνε να επιστρέψει, προετοιμάζοντάς την έτσι για το χειρότερο. Κατά την άφιξή τους στα στρατόπεδα, πατέρας και κόρη χωρίστηκαν – εκείνος εστάλη στο Άουσβιτς, και η Μαρσελίν στο γειτονικό στρατόπεδο του Μπίρκενάου.

Περίπου εβδομήντα χρόνια έχουν περάσει από τη απελευθέρωση της Μαρσελίν από τα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, στα οποία έζησε και άντεξε για διάστημα περίπου δύο ετών. Ακόμα και μετά από τόσα χρόνια η περιγραφή των δύο αυτών χρόνων μοιάζει απίστευτη. Γράφει για τη βαρβαρότητα, την πείνα, τους ξυλοδαρμούς, τις αρρώστιες, το κρύο, τους θανάτους και την αλησμόνημτη  «δυσοσμία της καμένης σάρκας».

Τώρα, λίγο πριν συμπληρώσει την ένατη δεκαετία της ζωής της, τρομαγμένη και απογοητευμένη από την αναζωπύρωση του αντισημιτισμού και θορυβημένη από τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι, η συγγραφέας αποφασίζει να αντιδράσει γράφοντας ένα βιβλίο για να θυμίσει στον κόσμο αυτό που μοιάζει να έχει ξεχαστεί. Το βιβλίο «Κι εσύ δεν ξαναγύρισες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ σε μετάφραση Άννας Παπασταύρου.

Αυτό που ξεκίνησε σαν καταγραφή της εμπειρίας της παίρνει σιγά σιγά τη μορφή ενός σπαρακτικού γράμματος αγάπης προς τον πατέρα της που ποτέ δεν ξέχασε και που πάντα αισθανόταν την έλλειψη της παρουσίας του.

Θυμάται ότι όταν ήταν στο στρατόπεδο, αν και τη χώριζαν μόνο τρία χιλιόμετρα από τον πατέρα της, η επικοινωνία μεταξύ τους ήταν αδύνατη. Παρ ‘όλα αυτά εκείνος κατόρθωσε να της στείλει ένα μικρό σημείωμα, μέσω κάποιου ηλεκτρολόγου που βρισκόταν στο στρατόπεδο. Αυτό ήταν και το τελευταίο του ‘δώρο’ στην κόρη του αφού αργότερα πέθανε στο Ολοκαύτωμα. Το μυαλό της Μαρσελίν ταξιδεύει πίσω σ’ εκείνο το σημείωμα, που με τεράστιο κίνδυνο κατάφερε να της στείλει ο πατέρας της. Δεν θυμάται καλά το περιεχόμενό του παρά μόνο την αρχή ‘Αγαπημένη μου κορούλα’ και την υπογραφή με το όνομά του στα Γίντις ‘Σλόιμε’.

Η ανικανότητά της να θυμάται το περιεχόμενο του σημειώματος του πατέρα της στοιχειώνει το βιβλίο, καθώς έχει στοιχειώσει και τη συγγραφέα όλα αυτά τα χρόνια.

Αφηγείται στον πατέρα της ότι, όταν ανέκτησε τις δυνάμεις της, μετά την απελευθέρωση, είχε ένα χαρούμενο πρόσωπο,παρ’ ό,τι της είχε συμβεί. Ήταν ευτυχής με ένα δικό της τρόπο «σαν εκδίκηση ενάντια στη θλίψη» και παρατηρεί ότι δεν ήταν προετοιμασμένη για την «ερημιά του επαναπατρισμού» και τη ζωή ανάμεσα στους ανθρώπους που δεν καταλάβαιναν τι είχε περάσει – συμπεριλαμβανομένης της μητέρας της. Η συναισθηματικά απομακρυσμένη μητέρα της, η οποία είχε αποφύγει τη σύλληψη, τη συμβούλευε: «Πρέπει να ξεχάσεις … Δεν κατάλαβε από πού έρχομαι πίσω ή δεν ήθελε».

Καταγράφει την πορεία της οικογένειάς της, τον νέο γάμο της μητέρας της – με έναν άνδρα που είχε χάσει τη γυναίκα του και πέντε παιδιά στα στρατόπεδα – τις αυτοκτονίες των δύο αδελφών της και τις δικές της απόπειρες αυτοκτονίας, τονίζοντας ότι παρόλο που έκανε ό,τι μπορούσε στο Μπίρκενάου για να ζήσει, εντούτοις υπήρχε ένα διάστημα στη ζωή της που αισθανόταν ανίκανη να συνεχίσει.

Η Λοριντάν Ίβενς επέλεξε την καριέρα της παραγωγού ντοκιμαντέρ επιδιώκοντας μ’ αυτό τον τρόπο να γίνει μέρος μιας ιστορίας μεγαλύτερης από τη δική της.  Παντρεύτηκε δύο φορές, τη δεύτερη φορά τον ολλανδό κινηματογραφιστή Γιόρις Ίβενς, έναν άνθρωπο αρκετά μεγάλο για να είναι πατέρας της, αλλά ποτέ δεν έκανε παιδιά: «Η μητρότητα δεν είχε πια νόημα: τα μωρά ήταν τα πρώτα που στάλθηκαν στο θάλαμο αερίου».

Το βιβλίο ‘Κι εσύ δεν ξαναγύρισες’ παρά το μικρό του μέγεθος – μόλις 100 σελίδες – είναι ένα βιβλίο σημαντικό για το μήνυμά του και την ειλικρίνειά του. Ένα βιβλίο που πρέπει να διαβαστεί από όλους.

Εκδόσεις : ΠΑΤΑΚΗΣ