‘Οι Διορθώσεις’ του αμερικανού συγγραφέα Τζόναθαν Φράνζεν είναι ένα πολυεπίπεδο μυθιστόρημα που μέσα από τις ζωές των ηλικιωμένων γονιών και των τριών ενήλικων παιδιών της οικογένειας Λάμπερτ,  επισημαίνει τις αλλαγές που υπέστη η αμερικάνικη κοινωνία και κυρίως η αμερικάνικη οικογένεια στη διάρκεια του δεύτερου μισού του 20^ου αιώνα.

Ο Άλφρεντ και η Ένιντ ζουν στα Μεσοδυτικά των ΗΠΑ. Στην πόλη τους ο συγγραφέας έδωσε το όνομα Σεντ Τζουντ – Άγιος Ιούδας, ο άγιος των χαμένων υποθέσεων. Είναι μια πόλη ήσυχη, άτονη, ‘χωρίς ίχνος από παιδιά στις αυλές των σπιτιών΄. Μια πόλη, που κατοικείται από γκρινιάρηδες υπερήλικες που θεωρούν ότι οι παραδοσιακές οικογενειακές αξίες, η γειτνίαση και η διατήρηση της καλής εικόνας είναι πρωταρχικής σημασίας.

Ο Άλφρεντ, που εργαζόταν όλη του τη ζωή σε μια εταιρεία σιδηροδρόμων, συνταξιοδοτήθηκε ανεξήγητα, λίγες εβδομάδες πριν συμπληρώσει τον απαραίτητο χρόνο εργασίας για πλήρη σύνταξη. Ξεροκέφαλος, με έντονο το αίσθημα της δικαιοσύνης,  αφοσιωμένος αναγνώστης του Σοπενάουερ και μαθημένος να κρατάει τα συναισθήματά του κρυμμένα,  περνάει τον καιρό του στο υπόγειο του σπιτιού, βυθισμένος στην αγκαλιά της αγαπημένης του πολυθρόνας και γλιστρώντας κάθε μέρα και περισσότερο στην απόγνωση του Πάρκινσον και της άνοιας.

‘Κι αν ο κόσμος αρνιόταν να ταιριάξει με τη δική του εκδοχή της πραγματικότητας, αυτό σήμαινε δίχως άλλο πως επρόκειτο για έναν αδιάφορο κόσμο, έναν πικρό και σιχαμερό κόσμο, μια αποικία τιμωρημένων, κι εκείνος ήταν άγρια καταδικασμένος να ζει μόνος του εκεί μέσα.’

Η γυναίκα του η Ένιντ, από την άλλη, είναι μια απύθμενη πηγή αισιοδοξίας. Κάνει διαρκώς σχέδια, επενδύει χρήματα, οργανώνει ταξίδια και ονειρεύεται να μαζέψει όλη την οικογένεια στο σπίτι για τα Χριστούγεννα. Όταν δεν ανησυχεί για τον Άλφρεντ ανησυχεί ότι τα παιδιά της, που ζουν μακριά, δεν παίρνουν τις σωστές αποφάσεις για τη ζωή τους.

Ο μεγαλύτερος γιός της οικογένειας, ο Γκάρι είναι παντρεμένος με τρία παιδιά και εργάζεται σε τράπεζα. Η οικονομική άνεση της οικογένειάς του οφείλεται μάλλον σε μια κληρονομιά της συζύγου του  παρά στις προσόδους από την εργασία του. Σαν απόρροια αυτής της κατάστασης ο Γκάρι, πίνει περισσότερο από το κανονικό, δεν παραδέχεται ότι έχει κατάθλιψη παρά τις έντονες ενδείξεις γι’ αυτό, και έχει απομακρυνθεί τόσο από τη γυναίκα του όσο και από τους δύο μεγαλύτερους γιούς του. Ο Γκάρι που μεγάλωσε σαν το ‘καλό παιδί’ της οικογένειας και έπαιρνε πάντα το μέρος της μητέρας του θεωρώντας ότι βασανίζεται από τον αυταρχικό πατέρα του καταλήγει, τώρα που οι γονείς του τον χρειάζονται, να είναι ανίκανος να σταθεί δίπλα τους.

Ο Τσιπ, το μεσαίο παιδί των Λάμπερτ, αφού έχασε τη δουλειά του σαν καθηγητής σ’ ένα πανεπιστήμιο, μετά από ένα σκάνδαλο, προσπαθεί να ξεκινήσει νέα καριέρα γράφοντας σενάρια. Μέχρι να γίνει αυτό ζει με δανεικά χρήματα από την αδελφή του, χαμένος σε γυναικείες αγκαλιές και φιλοσοφικούς λαβυρίνθους ενώ φτάνει μέχρι τη Λιθουανία κυνηγώντας το εύκολο χρήμα.

Η Ντενίζ, η κόρη  της οικογένειας, είναι μια επιτυχημένη σεφ. Παρόλο όμως που δείχνει δυνατή και σίγουρη, αποδεικνύεται σεξουαλικά μπερδεμένη και με τάση να προσελκύει κοντά της λάθος ανθρώπους. ‘Η ζωή σύμφωνα με τις εμπειρίες της, είχε ένα είδος βελούδινου λούστρου. Κοιτούσες τον εαυτό σου από μια οπτική γωνία κι ό,τι έβλεπες ήταν διαστροφή. Μετατόπιζες το κεφάλι σου λιγάκι και τα πάντα φαίνονταν εντελώς φυσιολογικά. Πίστευε πως δεν θα πλήγωνε κανέναν όσο θα ήταν αφοσιωμένη μονάχα στη δουλειά της.’

Παρόλο που η βασική ιστορία διαδραματίζεται μέσα σε λίγους μήνες, μεταξύ του φθινοπώρου και των Χριστουγέννων, μεγάλο μέρος της αφήγησης αποτελείται από αναδρομές. Οι ιστορίες, από το παρελθόν και το παρόν των κύριων χαρακτήρων, ξεδιπλώνονται η μία δίπλα στην άλλη μαζί με τις νευρώσεις, τους φόβους και τις αποτυχίες τους. Όλοι τους προσπαθούν κάτι να ‘διορθώσουν’. Θέλουν να διορθώσουν ο ένας τον άλλον, τους γονείς τους, τους συνεργάτες τους, τα αδέλφια τους και τους εαυτούς τους. Φαίνεται να σκέφτονται ότι αν αλλάξουν τη συμπεριφορά ή την εξωτερική εμφάνισή τους τότε θα γίνουν το πρόσωπο που θέλουν να είναι – ή, θα αποφύγουν να γίνουν αυτό που δεν θέλουν να είναι. Έτσι μαθαίνουμε για τη σχέση του Τσιπ με μια μαθήτριά του, για τη σχέση του Γκάρι με τη σύζυγό του, για τις σεξουαλικές αναζητήσεις της Ντενίζ στα τέλη της εφηβείας της. Όλοι οι χαρακτήρες του Φράνζεν είναι δουλεμένοι με επιμέλεια και ευαισθησία. Με πάθος και ανθρωπιά αλλά και με πολύ χιούμορ ο συγγραφέας παρατηρεί και περιγράφει τις σχέσεις τους και την ανάγκη τους για αγάπη και αναγνώριση. Όσο ο αναγνώστης περιπλανιέται στα διάφορα γεγονότα που τους στιγμάτισαν, τόσο ανακαλύπτει τις βαθιές προσωπικές τραγωδίες του καθενός και εξηγεί τις συμπεριφορές τους.Υπάρχει μια ιστορία, η περιγραφή ενός «Δείπνου Εκδίκησης», από την εποχή που τα αγόρια της οικογένειας ήταν μικρά, λίγο πριν γεννηθεί η Ντενίζ, που είναι ίσως η πιο έντονη σκηνή του βιβλίου και εξηγεί πολλά για την μετέπειτα πορεία των ηρώων. Και μέσα σ’ όλα αυτά η Ένιντ προσκαλεί με επιμονή τα παιδιά της στο πατρικό σπίτι για να  περάσουν μια τελευταία φορά μαζί τα Χριστούγεννα.

‘Ο κόσμος έξω απ’ τα παράθυρα έμοιαζε λιγότερο πραγματικός απ’όσο θ’ άρεσε στην Ένιντ. Το φως του ήλιου που γλιστρούσε μες στο σπίτι κάτω απ’ τα σύννεφα ήταν το ονειρικό φως μιας μη οικείας ώρας της μέρας. Είχε την αίσθηση ότι η οικογένεια που ‘χε μοχθήσει να συνενώσει δεν ήταν πια η οικογένεια που θυμόταν – ότι αυτά τα Χριστούγεννα δεν θα είχαν καμιά σχέση με τα Χριστούγεννα του παρελθόντος.’

Το σπουδαίο βιβλίο ‘Οι Διορθώσεις’ του Τζόναθαν Φράνζεν κυκλοφόρησε στα ελληνικά αρχικά από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ σε μετάφραση Αλέξη Εμμανουήλ και επανακυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ σε μετάφραση Γιώργου Ίκαρου Μπαμπασάκη.

Το βιβλίο ‘Οι Διορθώσεις’ συζητήθηκε στη Λέσχη Ανάγνωσης Passe Partout Reading στις 22 Ιανουαρίου 2020.

Διαβάστε επίσης :

ο Γ.Ι.Μπαμπασάκης γράφει στην Book Press για το έργο του Τζ. Φράνζεν