‘Το Μέγαρο Γιακουμπιάν’ του Αιγύπτιου Αλάα Αλ Ασουάνι που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗΣ σε καταπληκτική μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη, οφείλει τον τίτλο του στο ομώνυμο κτίριο που κτίστηκε  στα μέσα της δεκαετίας του 1930 στο κέντρο του Καΐρου. Το κτίριο είναι ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα, και ήταν αρχικά το σπίτι πλήθους Αιγύπτιων πασάδων, πλούσιων Ευρωπαίων και καλλιτεχνών αλλά τώρα έχει υποβαθμιστεί. Ο Αλ Ασουάνι καταγράφει διάφορες ιστορίες ανθρώπων που ζουν και εργάζονται σ’αυτό – μια σειρά από στιγμιότυπα χαρακτήρων, που οι μοίρες τους συγκλίνουν. Το παρασκήνιο του βιβλίου είναι ο πρώτος πόλεμος του Κόλπου όταν το Ιράκ εισέβαλε στο Κουβέϊτ και οι ΗΠΑ επιτέθηκαν στο Ιράκ.

Από τις πρώτες σελίδες γίνεται σαφές ότι το κτίριο χρησιμοποιείται σαν μεταφορά της αιγυπτιακής κοινωνίας και δίνει στον συγγραφέα την ευκαιρία να ασκήσει την καυστική του κριτική για την σύγχρονη Αίγυπτο και το άθλιο Κάιρο, όπου μόνο η διαφθορά και η ατιμία μπορούν να επιβιώσουν.

Σ’ αυτή την κοινωνία τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες χειραγωγούνται και χειραγωγούν. Οι γυναίκες χρησιμοποιούν τα θέλγητρά τους για να παγιδέψουν τους άντρες – όλοι όμως εμφανίζονται θύματα της ανελέητης κοινωνίας τους. Μιας κοινωνίας που προχωράει με τη διαφθορά και  τις δωροδοκίες και ο καθένας χρησιμοποιεί όλους τους άλλους αποσκοπώντας σε μια καλύτερη ζωή ή στην απόκτηση δύναμης και επιρροής.

Η Αίγυπτος του Αλ Ασουάνι είναι ένας σκληρός τόπος που αναγκάζει τους πολίτες όλων των κοινωνικών στρωμάτων σε συμβιβασμούς. Ακόμη και οι άντρες εμφανίζονται μειωμένοι σε μια κατάσταση ημιπορνείας. Εντυπωσιακή είναι η ιστορία του Άμπντου, ενός φτωχού, αγράμματου οικογενειάρχη που έχει σχέση με τον Χατίμ, καλλιεργημένο γόνο εύπορης οικογένειας και εκδότη μιας  εφημερίδας. Ο Χατίμ καλύπτει τα έξοδα της οικογένειας, οργανώνει τη δουλειά του Άμπντου και παρέχει σ’αυτόν και την οικογένειά του την ασφάλεια που τους λείπει, με μόνη απαίτηση τη συντροφιά του Άμπντου.

Ο Τάχα, ένας νεαρός από φτωχή οικογένεια, αφοσιώνεται στις σπουδές του προσπαθώντας να μπει στην αστυνομία, αποκλείεται όμως από τις εξετάσεις γιατί ο πατέρας του είναι θυρωρός! Απογοητευμένος, μετατρέπεται σε αφοσιωμένο Ισλαμιστή και τελειώνει τη ζωή του σαν μάρτυρας υπέρ των αξιών της θρησκείας του.

Η όμορφη Μπουσάινα ανέχεται – με την παρότρυνση της μητέρας της – το ψαχούλεμα από τον εργοδότη της, στο πίσω δωμάτιο του μαγαζιού που εργάζεται, για να κερδίσει ποσό ίσο με την αξία δύο πακέτων Marlboro και να μπορέσει να θρέψει την οικογένειά της.

Η Σουάντ προσποιείται ότι απολαμβάνει το γάμο της, για να μπορεί να μεγαλώσει το γιό που έχει από τον πρώτο της γάμο. Ο σύζυγός της και εκατομμυριούχος χατζής Αζάμ την παντρεύεται σε δεύτερο γάμο – κρυφά από την πρώτη του γυναίκα αλλά σε συνεργασία με τους γιούς του. Εκτός από τα ‘επιτεύγματα’ της προσωπικής του ζωής, παρακολουθούμε και τα μέσα που μετέρχεται ο Αζάμ για να αναρριχηθεί στην εξουσία, αν και δεν είναι πάντα πρόθυμος να πληρώσει το τίμημα.

Όλες αυτές οι ιστορίες είναι μόνο χαλαρά συνδεδεμένες μεταξύ τους, αλλά όλες κυριαρχούνται από τη βία. Μέσω αυτών ο Αλ Ασουάνι διερευνά τις καταχρήσεις εξουσίας και τη διαφθορά που διαπερνά την Αίγυπτο, από τα υψηλότερα επίπεδα της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων μέχρι την αστυνομία. Αποκαλύπτει την υποκρισία της εξουσίας, της θρησκείας, και της αγάπης, αλλά αποφεύγει την ευθεία κριτική, αφήνοντας τον αναγνώστη να κάνει τις δικές του εκτιμήσεις. Όλος αυτός ο ρεαλισμός, μας σερβίρεται με αρκετή δόση χιούμορ που ομολογουμένως βοηθά στην ανάγνωση αυτού του αποκαλυπτικού αλλά και σκληρού βιβλίου ενώ  ο Αλ Ασουάνι χτίζει επιδέξια την αφήγηση οδηγώντας τον αναγνώστη να περιμένει σχεδόν ανυπόμονα την έκρηξη. Αντί γι’ αυτό τελειώνει το βιβλίο του με ένα φινάλε χολιγουντιανό –αν όχι ειρωνικό – όπου όλα καταλήγουν όμορφα κι ευτυχισμένα.

Το βιβλίο είναι γραμμένο με απλό κατανοητό στυλ που επιτρέπει στους αναγνώστες από άλλες κουλτούρες να επικοινωνούν σε συναισθηματικό επίπεδο με τους ήρωες και να αφουγκράζονται με συμπάθεια την Αίγυπτο με όλη την ποικιλία της, την ενέργειά και τις ελπίδες της που εκφράζονται μέσα από τον μικρόκοσμο των Μεγάρου Γιακουμπιάν.

Εκδόσεις : ΠΑΤΑΚΗΣ