Έχω ξαναπεί ότι μου αρέσει να διαβάζω βιβλία πιο παλιά, από αυτά που θεωρούνται κλασσικά πια και να επανέρχομαι σ’ αυτά όχι μία αλλά πολλές φορές. Μια λοιπόν και η καλή μου φίλη Νατάσα Σκιαδά μου θύμισε τον Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, ξανάπιασα στα χέρια μου το ‘Ο Φύλακας στη Σίκαλη’.

Το αντίτυπο που έχω είναι από τις εκδόσεις ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ και έχει εκδοθεί το 1978 σε μετάφραση Τζένης Μαστοράκη.

 Από το 1951 που  πρωτοκυκλοφόρησε το βιβλίο, ο βασικός του ήρωας Χόλντεν Κώλφηλντ έχει γίνει συνώνυμο του ‘κυνικού έφηβου’. Η ιστορία επικεντρώνεται στον 16χρονο Χόλντεν που περιγράφει τα γεγονότα των τριών ημερών που πέρασε στη Νέα Υόρκη μετά την εγκατάλειψη των σπουδών του σε ένα ιδιωτικό οικοτροφείο. Στη Νέα Υόρκη ενδύεται το ρόλο του ενήλικα, αποφεύγει να συναντήσει τους γονείς του, μεθάει και τελικά ξυλοκοπείται από το προαγωγό μιας πόρνης στο δωμάτιο του φτηνού ξενοδοχείου που μένει.

Η αφήγηση γίνεται από τον ίδιο τον ήρωα, σε μια αργκό τόσο αιχμηρή που εξαιτίας της έμεινε το βιβλίο για χρόνια στη λίστα με τα απαγορευμένα στην Αμερική. Οι σταθερά ειρωνικές του παρατηρήσεις δίνουν το στίγμα της αιώνιας εφηβικής εμπειρίας της αποξένωσης και τελικά αυτή η ωμότητα είναι ο λόγος που δεν ξεχνάς εύκολα αυτό το βιβλίο.

Ο Σάλιντζερ αναλύει την ιδιοσυγκρασία του 16χρονου έφηβου και την επαναστατική στάση που ο καθένας έχει σ’ αυτή την ηλικία, προσπαθώντας να συλλάβει τις απογοητεύσεις που υπάρχουν μέσα του και τον οδηγούν πιθανά σε λάθος δρόμο.

Το βιβλίο ‘Ο Φύλακας στη σίκαλη’ σαρκάζει την αμερικάνικη κοινωνία των μέσων του 20ου αιώνα μέσα από την αγχώδη αναζήτηση ενός εφήβου για το τι είναι σωστό και τι λάθος καθώς και τις σκέψεις του για τον τεχνητό και αφύσικο κόσμο των ενηλίκων και εν τέλει για τη χαμένη αθωότητα της παιδικής ηλικίας. Ο Σάλιντζερ μας δείχνει τον κόσμο του Χόλντεν σιγά σιγά αποκαλύπτοντας τον χαρακτήρα του και την ιστορία του μέσω μικρών εκτροπών από τον εσωτερικό του διάλογο. Η εξοικείωσή του με τα ξενοδοχεία της Νέας Υόρκης, τα μπαρ και τα κλαμπ, αποκαλύπτει μια εμπειρία που είναι ασυμβίβαστη με την ηλικία του. Επίσης οι γνώσεις του για τα ακριβά πράγματα (βαλίτσες, κοστούμια, ποτά) μας δίνουν την εικόνα ενός παιδιού που προέρχεται από πλούσιο, προνομιακό περιβάλλον. Αυτό το περιβάλλον όμως έχει διαταραχθεί από τον θάνατο του αδελφού του Χόλντεν του Άλι από λευχαιμία. Ο Χόλντεν αναφέρει αρκετές φορές ότι η μητέρα του δεν είναι ακόμη τελείως καλά ενώ εύκολα μπορεί κανείς να συμπεράνει ότι κανείς στην οικογένεια δεν είναι καλά μετά από αυτόν το θάνατο και ειδικά ο Χόλντεν. Καταλαβαίνουμε πόση θλίψη κουβαλάει μέσα του και πώς αυτή η θλίψη τον οδηγεί στην αναζήτηση ενός κόσμου πιο απλού και πιο ειλικρινούς.

«Τέλος πάντων, να, φαντάζομαι όλα κείνα τα πιτσιρίκια να παίζουνε ένα παιχνίδι σ’ ένα μεγάλο σικαλοχώραφο και τα ρέστα. Χιλιάδες πιτσιρίκια και δεν είναι κανένας εκεί – θέλω να πω κανένας μεγάλος- εκτός από μένα. Και γω στέκομαι φύλακας στο χείλος ενός τρελογκρεμού. Αυτό που πρέπει να κάνω, είναι να τα πιάνω άμα κάνουνε να πέσουνε στο γκρεμό – θέλω να πω, άμα τρέχουνε και δεν βλέπουνε πού πάνε, πρέπει να πετάγομαι από κάπου και να τα πιάνω. Αυτό θα κάνω όλη μέρα. Θα ‘μαι μονάχα ο φύλακας στη σίκαλη, να πιάνω τα παιδάκια και τα ρέστα. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα, αλλά είναι το μόνο πράμα που θα ‘ θελα να ‘ μαι στ’ αλήθεια. Το ξέρω πως είναι παλαβωμάρα.»

Αξιοσημείωτο είναι το πώς αλλάζουν τα συναισθήματα του αναγνώστη για τον Χόλντεν κατά τη διάρκεια της εξιστόρησης. Ενώ στην αρχή ο νεαρός επαναστάτης αντιμετωπίζεται επιφυλακτικά λόγω των συχνών συγκρούσεών του και της άσχημης γλώσσας του, εντούτοις στο τέλος ο Σάλιντζερ καταφέρνει να αλλάξει την εικόνα του και όλοι καταλήγουν να αισθάνονται μια ισχυρή συμπάθεια γι’αυτόν τον μοναδικό ‘αντιήρωα’ που παραμένει ένας από τους πιο εντυπωσιακούς μυθιστορηματικούς χαρακτήρες.

Εκδόσεις : ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ